ਸਹਜੁ ਸਰੋਤ : ਗੁਰੁਸ਼ਬਦ ਰਤਨਾਕਾਰ ਮਹਾਨ ਕੋਸ਼, ਪਬਲੀਕੇਸ਼ਨ ਬਿਊਰੋ, ਪੰਜਾਬੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਪਟਿਆਲਾ।

ਸਹਜੁ. ਦੇਖੋ, ਸਹਜ.

ਸਹਜੁ ਸਰੋਤ : ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਕੋਸ਼ (ਸ਼੍ਰੀਮਹਿਤ ਪੰਡਿਤ ਗਿਆਨੀ ਹਜ਼ਾਰਾ ਸਿੰਘ ਕ੍ਰਿਤ), ਡਾ. ਬਲਬੀਰ ਸਿੰਘ ਸਾਹਿਤ ਕੇਂਦਰ, ਦੇਹਰਾਦੂਨ, ਪੰਜਾਬੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ

ਸਹਜੁ (ਸੰ.। ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਸਹਜ=ਨਾਲ ਜੰਮਿਆਂ) ੧. ਸੁਭਾਵਕ, ਕੁਦਰਤੀ ਅਵਸਥਾ। ਯਥਾ-‘ਪਿਰ ਕਾ ਸਹਜੁ ਨ ਜਾਨਿਆ’।

੨. ਆਤਮਾ ਦੀ ਉਹ ਦਸ਼ਾ ਯਾ ਅਵਸਥਾ ਜੋ ਕਿਸੇ ਬਨਾਵਟ ਨੇ ਨਹੀਂ ਬਣਾਈ, ਜੋ ਆਪਣੇ ਆਪ ਵਿਚ ਸੁਤੇ ਸਿਧ ਨਾਲ ਹੀ ਹੈ। ਇਉਂ ਉਸ ਨੂੰ ਅਵਸਥਾ ਬੀ ਨਹੀਂ ਕਹਿ ਸਕਦੇ। ਓਹ ਸਰਬ ਅਵਸਥਾ ਤੋਂ ਪਰੇ ਇਕ ‘ਯਥਾਰਥ’ ਹੈ। ਇਸ ਕਰ ਕੇ ਇਸ ਦਾ ਅਰਥ -ਗ੍ਯਾਨ- ਬੀ ਕਰਦੇ ਹਨ -ਪਰਮ ਪਦ- ਬੀ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਜਦੋਂ ਅੰਦਰੋਂ ਸਾਰੇ ਅਸਰ ਦੂਰ ਹੋ ਕੇ ਆਤਮਾ ਆਪਣੇ ਅਸਲੀ ਸੁਭਾਵ ਵਿਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਦਾ ਹੈ। ਯਥਾ-‘ਮਾਇਆ ਵਿਚਿ ਸਹਜੁ ਨ ਊਪਜੈ’ ਮਾਇਆ ਵਿਚ ਖਚਤ ਰਹਿਣ ਕਰ ਕੇ ਗ੍ਯਾਨ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ।

੩. ਸੁਖ ਰੂਪ , ਸੌਖਾ ਤੇ ਹੌਲੇ ਹੌਲੇ ਬੀ ਅਰਥ ਇਸ ਪਦ ਦੇ ਹਨ। ਯਥਾ-‘ਸਹਜਿ ਬਿਲੋਵਹੁ ਜੈਸੇ ਤਤੁ ਨ ਜਾਈ’।

੪. ਸੁਖ ਰੂਪ। ਯਥਾ-‘ਹਰਿ ਨਾਮੁ ਰਸਾਇਣੁ ਸਹਜਿ ਆਥਿ’ ਭਾਵ ਸੁਖ ਰੂਪ ਧਨ ।